อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ มีอาการอะไรบ้าง ข้อควรระวัง

การผ่าตัดแปลงเพศชายเป็นหญิงด้วย เทคนิคต่อกราฟ (Skin Graft Technique) ถือเป็นหนึ่งในการผ่าตัดที่มีความซับซ้อนและต้องอาศัยความเชี่ยวชาญเฉพาะทางสูงมาก และการผ่าตัดแปลงเพศจากชายเป็นหญิงวิธีที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากทั่วโลก ด้วยความที่เนื้อเยื่อที่นำมาใช้ทำอวัยวะเพศ หรือช่องคลอดขึ้นมาใหม่นั้นมีความเหมาะสมเนื่องจากเป็นการใช้ผิวหนังจากอวัยวะเพศชายเดิมมาปรับแต่งให้เป็นอวัยวะเพศใหม่ จึงทำให้เนื้อเยื่อที่ใช้เป็นของเดิมเพียงแค่มีการปรับแต่งให้แตกต่างจากเดิมเท่านั้น จึงทำให้สามารถสร้างอวัยวะเพศหญิงขึ้นมาใหม่ที่มีรูปร่างและความลึกใกล้เคียงอวัยวะเพศหญิงตามธรรมชาติ

อย่างไรก็ตามหลังการผ่าตัด คนไข้ผู้เข้ารับบริการจะมีอาการต่างๆเกิดขึ้นอย่างแน่นอน ซึ่งอาการดังกล่าวนั้นเป็นอาการที่เกิดจากกระบวนการสมานแผลและการฟื้นตัวของร่างกาย เนื่องจากการผ่าตัดแปลงเพศนับเป็นการผ่าตัดใหญ่ จึงควรทำความเข้าใจในอาการที่จะเกิดและเตรียมรับมืออย่างถูกวิธีและเหมาะสมจะสามารถลดความเสี่ยงจากการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัดแปลงเพศได้

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ 

ภายหลังการผ่าตัดในช่วง 1–2 สัปดาห์แรก ร่างกายจะเริ่มเข้าสู่กระบวนการฟื้นตัว โดยผู้ป่วยมักพบอาการทั่วไปดังนี้

• บวมและช้ำบริเวณแผลผ่าตัด
  

เป็นอาการปกติที่เกิดจากการอักเสบของเนื้อเยื่อหลังผ่าตัด เนื่องจากเส้นเลือดและเนื้อเยื่อยังอยู่ในช่วงฟื้นตัว  มักเกิดการบวมและช้ำที่บริเวณอวัยวะเพศที่สร้างขึ้นมาใหม่ อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ลดลงภายใน 2–3 สัปดาห์  โดยสามารถใช้การประคบเย็นได้ หรือหากมีอาการบวมมากผิดปกติหรือปวดรุนแรง ควรรีบปรึกษาศัลยแพทย์ผู้ดูแล

• มีของเหลวซึมจากแผล (Serous Discharge)
  

ในช่วงแรกอาจพบของเหลวใสหรือมีสีเหลืองอ่อนซึมออกมาจากบริเวณแผลในช่วง 3–5 วันแรก ซึ่งเป็นกระบวนการสมานแผลตามธรรมชาติของร่างกาย แต่หากมีสีเขียว มีกลิ่น หรือมีเลือดปนอาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อควรรีบพบศัลยแพทย์เพื่อประเมินอาการ เพราะอาจมีภาวะติดเชื้อได้

• เจ็บหรือรู้สึกตึงบริเวณแผล

ในช่วงที่เนื้อเยื่อบริเวณที่ทำการผ่าตัดจะเริ่มสมานและมีการดึงรั้งของแผลตามกระบวนการธรรมชาติ อาจสร้างความไม่สบายตัวได้ในช่วงแรก การพักผ่อนให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวรุนแรง การนั่งหรือเดินนาน  จะช่วยลดแรงกดต่อแผลได้ซึ่เป็นการช่วยบรรเทาอาการได้

• อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นเล็กน้อย

หลังจากการผ่าตัดแปลงเพศร่างกายอาจมีไข้ต่ำ ๆ  ประมาณ 37.5–38 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นผลจากการอักเสบของร่างกายทำให้เกิดปฏิกิริยาของภูมิคุ้มกัน อาจส่งผลให้มีมีอาการหนาวสั่น แต่หากมีไข้สูงกว่า 38 องศาเซลเซียส ควรรีบปรึกษาศัลยแพทย์เพื่อรับการตรวจทันที

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ

อาการเฉพาะที่บริเวณอวัยวะเพศใหม่

• อาการตึงหรือชาในบริเวณช่องคลอดใหม่

การผ่าตัดแปลงแพศจะเป็นเหมือนการทำลายผิวหนัง หลังจากการผ่าตัดจึงมีอาการตึงหรือชากำลังได้รับการฟื้นฟู การรับความรู้สึกอาจกลับมาช้าในระยะ 3–6 เดือนแรก ในบางรายอาจมีอาการชาหรือรู้สึกแปลบบริเวณแผลเป็นระยะ ๆ ซึ่งมักค่อย ๆ ดีขึ้นเมื่อระบบประสาทเริ่มทำงานตามปกติ

• การบวมบริเวณแคมและปากช่องคลอด

เกิดจากแรงดันของเลือดและของเหลวในบริเวณแผลที่ยังสมานตัวได้ไม่สมบูรณ์ มักพบได้ทั่วไปและจะค่อย ๆ ลดลงเมื่อครบ 1 เดือน ทั้งนี้ควรหลีกเลี่ยงการนั่งหรือเดินนานในช่วงแรก เลี่ยงการนั่งทับแผล หรือสวมเสื้อผ้าที่รัดแน่นเกินไป เพื่อป้องกันการกดทับ

• ตกขาวหรือของเหลวขุ่นจากช่องคลอดใหม่

เกิดจากการหลุดลอกของเยื่อบุและการหลั่งของต่อมในช่องคลอดเทียม จะมีความคล้ายกับการขับเซลล์ผิวเก่าของร่างกาย อาการนี้จะดีขึ้นเมื่อแผลสมานเต็มที่โดยทั่วไปจะหายได้ไปภายใน 1–2 เดือน

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ 

อาการที่ควรระวังและรีบพบแพทย์

ถึงแม้ว่าการผ่าตัดแปลงเพศด้วยเทคนิคต่อกราฟจะมีการเสี่ยงอันตรายน้อยมาก แต่คนไข้ผู้เข้ารับบริการยังคงต้องระมัดระวังการเกิดภาวะแทรกซ้อนบางประการที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น

• มีเลือดออกมากจากแผลผ่าตัด มากกว่าที่ควรเป็น
• แผลบวมแดง ร้อน หรือมีกลิ่นผิดปกติ
• มีหนองหรือของเหลวสีเขียวหรือมีกลิ่นผิดปกติ
• มีไข้สูง หนาวสั่น หรืออ่อนเพลียผิดปกติ
• ช่องคลอดใหม่แคบหรืออุดตันจนไม่สามารถใส่ตัวขยาย (แท่งโมลด์) ได้
• มีอาการปวดมากผิดปกติหรือปวดต่อเนื่องนานกว่า 2 สัปดาห์

หากพบอาการเหล่านี้ คนไข้ผู้เข้ารับบริกาเข้าพบศัลยแพทย์หรือเข้ารับการตรวจทันที เพื่อป้องกันการติดเชื้อและภาวะแทรกซ้อนรุนแรงในระยะยาว

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ 

การดูแลตนเองหลังผ่าตัดเพื่อการฟื้นตัวที่ดี

การดูแลอย่างเหมาะสมหลังการผ่าตัดแปลงเพศถือเป็นหัวใจหลักที่สำคัญที่ช่วยให้แผลสมานได้เร็วและลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน จึงควรดูแลเบื้องต้น ดังนี้

• ทำความสะอาดแผลอย่างสม่ำเสมอ

ใช้น้ำเกลือหรือน้ำสะอาดล้างแผลวันละ 2 ครั้ง แล้วซับให้แห้งด้วยผ้าสะอาด หลีกเลี่ยงการใช้น้ำยาฆ่าเชื้อแรง ๆ สบู่ที่มีสารเคมี รวมทั้งผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำหอมเพราะอาจระคายเคืองเนื้อเยื่อใหม่ได้

• ใส่ตัวขยายช่องคลอด (Vaginal Dilator) หรือแยงโมลด์สม่ำเสมอ

เป็นขั้นตอนสำคัญมากหลังผ่าตัดแปลงเพศ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันการตีบแคบของช่องคลอดโดยศัลยแพทย์จะมีกำหนดขนาดและความถี่ในการแยงโมลด์ การแนะนำวิธีการทำ การปรับเปลี่ยนไซซ์ขนาดของแท่งแยงโมลด์  และอื่นๆที่ควรปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันช่องคลอดตีบตัน อาจเป็นต้นเหตุของการแก้ไขในอนาคต

• หลีกเลี่ยงการนั่งไขว่ห้างหรือออกแรงกดบริเวณแผล

โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังการผ่าตัดแปลงเพศในช่วง 4–6 สัปดาห์แรก เพื่อป้องกันแผลแตกหรือเกิดการการฉีกขาดของเนื้อเยื่อ ทั้งนี้การออกกำลัง การเดินขึ้นบันไดชั้นสูงๆหรือเร็วๆก็อาจเป็นสิ่งที่ต้องระวังร่วมด้วย

• งดมีเพศสัมพันธ์จนกว่าแพทย์จะอนุญาต
  

โดยทั่วไปควรงดมีเพศสัมพันธ์ในช่วง 2–3 เดือนหลังผ่าตัด เพื่อให้เนื้อเยื่อบริเวณช่องคลอดฟื้นตัวได้อย่างสมบูรณ์ เข้าที่ดีและยังเป็นการลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ อีกทั้งการมีเพศสัมพันธ์ก่อนเวลาที่เหมาะสมจะทำให้ช่องคลอดและอวัยวะเพศที่สร้างขึ้นมาใหม่ได้รับความเสียหายได้

• รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูงและดื่มน้ำมากเพียงพอ
  หลังการผ่าตัดแปลงเพศควรเน้นการรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อปลา ไข่ เต้าหู้ และผักผลไม้สด และผักผลไม้ที่มีวิตามินซี เพื่อช่วยเร่งการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ เสริมสร้างคอลลาเจนและเนื้อเยื่อใหม่ได้เร็วขึ้น
• การพักผ่อนและหลีกเลี่ยงกิจกรรมหนัก

พักผ่านให้มากเพื่อให้ร่างกายได้ฟื้นตัว ควรนอนในท่าที่ลดแรงกดบริเวณอวัยวะเพศ และงดการออกกำลังกายหนักหรือขับรถระยะทางไกลในช่วง 1 เดือนแรก

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ  ระยะเวลาในการฟื้นตัวหลังผ่าตัดแปลงเพศ

โดยทั่วไปการฟื้นตัวของร่างกายหลังการผ่าตัดแปลงเพศจะสามารถแบ่งระยะการฟื้นตัวออกเป็น 3 ช่วงหลัก ได้แก่

ระยะที่ 1  ตั้งแต่วันที่ 1–2 สัปดาห์แรก

ช่วงนี้จะเป็นช่วงที่ร่างกายอยู่ในสภาวะอ่อนแอ คนไข้ผู้เข้ารับบริการจึงควรพักผ่อนเต็มที่ งดการนั่งนานหรือยกของหนักให้ใช้หมอนรองสะโพกและประคบเย็นเพื่อลดบวมตามคำแนะนำของศัลยแพทย์

ระยะที่ 2 ตั้งแต่ 2–6 สัปดาห์หลังผ่าตัด

เป็นช่วงที่ต้องเริ่มฝึกใช้ตัวขยายช่องคลอดหรือแยงโมลด์ เพื่อคงขนาดและความลึกของช่องคลอดให้คงที่ คนไข้ผู้เข่ารับบริการควรปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์อย่างเคร่งครัด ให้คิดไว้เสมอว่าหากทำไม่สม่ำเสมอจะส่งผลให้ช่องคลอดตีบ ตัน หรือมีขนาดไม่ตรงตามต้องการได้ และอาจทำให้ต้องทำการผ่าตัดแก้ในที่สุด

ระยะที่ 3 ตั้งแต่ 2–6 เดือนหลังผ่าตัด

ระบบประสาทและเนื้อเยื่อต่างๆบริเวณแผลเริ่มฟื้นตัว คนไข้ผู้เข้ารับบริการสามารถเริ่มกลับไปใช้ชีวิตประจำวัน เช่น เดินหรือทำงานเบา ๆ ได้ตามปกติ แต่ยังควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์จนกว่าจะถึงเวลาที่ศัลยแพทย์อนุญาต

 

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟ 

ผลลัพธ์และความเปลี่ยนแปลงระยะยาว

โดยทั่วไปคนไข้ผู้เข้ารับบริการ สามารถกลับมาทำกิจวัตรประจำวันได้ภายใน 6–8 สัปดาห์หลังผ่าตัด หลังผ่าตัดแปลงเพศครบ 3 เดือนขึ้นไป รูปร่างของอวัยวะเพศใหม่จะเริ่มเข้าที่ แผลจะสมานตัวได้ดีขึ้น สีผิวบริเวณแผลจะกลืนกับผิวเดิมมากขึ้น แต่การฟื้นตัวเต็มที่ของเส้นประสาทและรูปร่างอวัยวะเพศใหม่อาจใช้เวลานานถึง 6 เดือนถึง 1 ปี หากดูแลแผลหลังการผ่าตัดได้เป็นอย่างดีก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ ให้ความรู้สึก และสัมผัสที่เหมือนอวัยวะเพศหญิงจริงๆ อย่างไรก็ตาม ควรเข้ารับการติดตามผลกับศัลยแพทย์ผู้ดูแลอย่างต่อเนื่อง เพื่อประเมินความสมบูรณ์ของเนื้อเยื่อ ตรวจการฟื้นตัวของแผลตามที่ควรจะเป็นและตรวจหาอาการผิดปกติ

คำแนะนำจากศัลยแพทย์ตกแต่งเฉพาะทางที่มักเน้นย้ำเสมอ

ความสำเร็จของการผ่าตัดแปลงเพศนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่กับเทคนิคหรือฝีมือของศัลยแพทย์เพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับ “การดูแลหลังผ่าตัด” ของคนไข้ผู้เข้ารับบริการด้วย และการทำตามคำแนะนำอย่างสม่ำเสมอ เช่น

• การทำความสะอาดแผลอย่างถูกวิธี
• การใส่ตัวขยายช่องคลอด(แย่งโมลด์)ตามเวลา
• การเข้าพบศัลยแพทย์ตามนัดทุกครั้ง

 สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยที่ช่วยให้ผลลัพธ์ออกมาสวยงามและยั่งยืน ที่สำคัญ หากสงสัยหรือกังวลอะไรทั้งการการผ่าตัด หรือในระหว่างพักฟื้นควรสอบถามจนสิ้นสงสัย เพื่อป้องกันการกังวล และวิตก

 

อาการหลังผ่าตัดแปลงเพศเทคนิคต่อกราฟเป็นการผ่าตัดที่ละเอียดอ่อน ทั้งในด้านการแพทย์และจิตใจของผู้เข้ารับการรักษา ดังนั้นการเตรียมตัวก่อนผ่าตัดและการดูแลหลังผ่าตัดอย่างเหมาะสม คือสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้การฟื้นตัวหลังการผ่าตัดแปลงเพศนั้นเป็นไปอย่างราบรื่น และให้ผลลัพธ์ที่ดีได้ตามต้องการ

ส่วนใหญ่เป็นอาการปกติที่สามารถหายได้เองเมื่อได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี การทำความเข้าใจในอาการที่จะเกิดขึ้นจะช่วยให้คนไข้ผู้เข้ารับบริการสามารถฟื้นตัวได้อย่างไม่มีอันตรายและมั่นใจมากขึ้น 

ทั้งนี้การปฏิบัติตามคำแนะนำของศัลยแพทย์และการตรวจติดตามผลอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่สวยงามและคงทนในระยะยาว